Ervaring met een carbon hoge racer in de bergen

Op 29 maart 2008 ben ik afgereisd naar Davos (CH) voor het bezoeken van een congres. Het jaarlijkse congres is zo ingericht dat congresgangers tussen de middag ruim de tijd hebben om te skiën. Slechts enkelen nemen de fiets om zich te vermaken op de bergen.

Fietsen in de bergen is een van mijn passies. Helaas wordt de pret altijd gedrukt door het gebruik van een racefiets: de gebruikelijke ongemakken aan nek, handen en kont. Daarom is de Carbon High Racer van M5 wellicht een aantrekkelijk alternatief. Met M5 sprak ik af dat ik de zo’n fiets zou kopen met het beding dat ik hem mocht terug geven als hij niet zou bevallen (uiteraard zou ik dan huur betalen).

Het is een interessante ervaring geworden. De tijd en het weer lieten helaas geen uitgebreide proefnemingen toe, maar ik heb er wel veel van geleerd. Het hotel lag ongeveer 200 meter af van de voet van de Fluëla-pas. Na ongeveer 7 km was de pas gesloten. De eerste kilometer stijgt nauwelijks, de volgende 6 kilometers zouden tussen 5 en 7% stijgen, gemiddeld 6%.

De ervaringen beperken zich tot enkele ritten op de Fluëla-pas en een wat langere tocht vanuit Davos via Lenzerheide naar Landquart.

Deze beklimming op de Fluëla-pas heb ik gedaan de eerste ochtend na aankomst. Dit heb ik eerst met de racefiets gedaan en vervolgens met de CHR.
Om 9.15 ging ik van start met de bedoeling om heel soepeltjes naar boven te peddelen en de hartslag rond 150/min. te houden. Het ging heel soepel, op een manier waarvan je het gevoel hebt dit uren vol te kunnen houden. De hartslag was echter iets hoger dan gepland, tussen 150 en 160, vaak toch tussen 155 en 160. De snelheid lag vrijwel voortdurend tussen 10 en 11 km/u. Er stond een vrij stevige tegenwind, waardoor geen oververhitting optrad. Tijd: 37 min en 13 sec. Bij de daling zonder trappen maximaal 68 km/u.

Vervolgens ging ik met de CHR. Ook hier probeerde ik de hartslag rond 150 te houden. De snelheid lag echter iets hoger, tussen 10.5 en 11.5, veelal boven 11. Daarbij voelden de benen duidelijk zwaarder aan. Ondanks dat ik de bidon verloor (zat onder het zitjes, daar moet je even aan wennen) had ik een duidelijk snellere tijd: 36 min. 55 sec. Het incidentje met de bidon heeft me zeker een minuut gekost. Inmiddels begon het wel wat warmer te worden. Waarom voelden de benen wat zwaarder aan? Het lijkt me onwaarschijnlijk dat dit kwam omdat ik al een keer naar boven was gefietst. Wel merkte ik dat de houding toch anders is dan ik gewend was van de Quest. Sommige spieren voelden wat zwaar aan. Met de racefiets had ik geen enkel probleem. Bij de daling maximaal 72 km/u.

Enkele dagen later heb ik het ritje met de CHR op de Fluëla nog een over gedaan. Toen was het weer kouder, maar ik had bij de stijging nu de wind mee. Bovendien had ik de avond tevoren nogal zwaar getafeld. Ik ging nu niet uit van de hartslag, maar van de snelheid. Heb geprobeerd deze tussen 10 en 11 km/u te houden, wat goed lukte. Dit voelde veel beter aan dan de eerste keer, maar toch iets zwaarder dan met de racefiets. Omdat ik de wind mee had kreeg ik het snel warm en de hartslag liep op tot 155. Gestopt en jasje en handschoenen uitgedaan. Daarna ging het veel beter: hartslag rond 140!. Het kost dus kennelijk veel energie om de warmte kwijt te raken.

Bij dit verhaal moet ik aantekenen dat de ketting bij het voorwiel hoog loopt en niet volgens de optimale situatie laag. Hierdoor is de ketting langer en is er door deze bocht en een lang stuk geleidingsbuis extra weerstand. Ik heb dit echter geaccepteerd omdat ik nog moest wennen en niet wist hoe het zou gaan met de haarspeldbochten.

Na de twee ritjes op de Fluëla heb ik met twee vrienden (beiden op carbon racefiets, beiden minder kilometers dit jaar en meer gewicht) gefietst van Davos richting Tiefencastle, afgeslagen naar Lenzerheide en vervolgens via Chur naar Landquart. Hier enkele steilere stukken, tot 10 procent. Ik kon goed meekomen en 10% is ook op de racefiets een hele belasting. De afdaling naar Chur is een hele mooie met heel wat bochten. Daar had ik op de racefiets enkele jaren geleden al een 78 km/u gehaald onder ideale omstandigheden. Dit jaar was het veel drukker, maar met de CHR ging het als een speer naar beneden. Uiteraard heb ik rustig aan gedaan omdat ik nog moest wennen. Het hangen in de bochten lukte me heel behoorlijk en ik heb geen enkele keer het gevoel gehad dat risico aan het lopen was. Wel heb ik de ruimte genomen, iets wat ik geleerd heb bij de motorrijlessen: gewoon midden op je weghelft rijden. Ik had al een keer meegemaakt dat ik in een bocht werd ingehaald door een Zwitser die er geen rekening mee hield dat ik ook mijn ruimte nodig heb. De auto’s bleven nu keurig achter me rijden. Daarbij kwam dat ik een auto die voor me reed, redelijk goed kon bijhouden omdat die niet al te snel reed. Beneden bleek ik een maximale snelheid van 87 km/u te hebben gehaald, zoals gezegd op m’n sloffen.
Bij een stukje met lichte daling (ongeveer 3% schat ik) en duidelijk tegenwind was het voor de racefietsers moeilijk me bij te houden terwijl ik niet trapte.

Ten opzichte van een lage racer (ik had in het verleden een Baron) is er het voordeel van grote wielen met geringere rolweerstand en een kortere wielbasis waardoor kortere draaicirkel. Dit zijn voordelen die vooral in de bergen met haarspeldbochten tellen. Verder is er het voordeel dat je wat meer op zelfde hoogte zit als racefietsers en dus minder uit de toon valt en je elkaar toch nog een beetje uit de wind kunt houden.

Helaas begon het daarna te sneeuwen in Davos, zodat de geplande tocht naar de Julierpas vanuit Davos niet door kon gaan. Vandaar de foto’s in de sneeuw.

Thuis heb ik de fietsen gewogen met een digitale weegschaal. Eerst heb ik me zelf gewogen en vervolgens ben ik met een fiets op de weegschaal gaan staan. Ik moet zeggen dat de reproduceerbaarheid van de metingen goed is, tot op een cijfer achter de komma vrijwel steeds hetzelfde resultaat.
Hierbij heb ik de fietsen gemeten zoals ik er mee gereden had: inclusief tasje, iets gereedschap, pompje, reserveband, bidonhouder (op de racefiets zelfs 2), computertje, op de CHR een matrasje en SPD-pedalen. Bij de racefiets kwam ik op 9.1 kg en bij de CHR op 10.8 kg. Dus dat was wel even schrikken.

Ontdaan van de attributen, maar met matrasje, tellertje, bidonhouder en pedalen kom ik op 9.9 kg. Hoe betrouwbaar is zo’n meting? Het lijkt me niet onredelijk om te veronderstellen dat de nauwkeurigheid 99% bedraagt, maar zeker weten doe ik dit ook niet. Ik heb geprobeerd dit na te gaan met het wegen van borden op een brievenweger. Alle borden hadden een andere gewicht, dus dit gaf me niet veel steun. Als de nauwkeurigheid 99% is, betekent dit hooguit een ons verschil bij een gewicht van ongeveer 10 kg. Een nauwkeurigheid van ongeveer 90% lijkt me veel te laag ingeschat voor zo’n weegschaal, maar dan kun je er een kg op 10 kg naast zitten.

Het omlaag brengen van het gewicht van de CHR is nog wel mogelijk, ofschoon er al het een en ander was gedaan, zoals M5 remmen en M5 naven. Winst valt er nog te behalen op de aandrijving (van tripel naar dubbel met compact en XTR-cassette; lichtere cranks, lichtere buiten- en binnenbanden, lichtere pedalen en ketting naar beneden.

Het vervoer is met de CHR ook wat lastiger dan met een racefiets. Zowel in de auto als in de trein gaat het net of net niet. In de trein van Landquart naar Davos stond hij half in de coupe, hetgeen door een zeer vriendelijke conducteur werd geaccepteerd. Maar mensen hadden wel moeite erlangs te komen. In de auto ging het ook maar net met beide wielen gedemonteerd. De fiets ziet er wel heel klein uit als Bram Moens hem vasthoudt, maar is toch duidelijk groter dan een racefiets. Vooral de wielbasis is veel groter. En bij een racefiets houd je een kleiner geheel over als je wielen en zadel demonteert.

Conclusie:
Indrukwekkend laag gewicht voor een ligfiets, maar nog duidelijk zwaarder dan vergelijkbare racefietsen.
Zeer stabiel en sterk.
Wat onhandiger met vervoer.

Met mijn beperkte ervaring nu denk ik dat je bij een lange toertocht door het hooggebergte iets in het nadeel bent met het stijgen, maar duidelijk in het voordeel bent met het dalen en op de vlakke stukken. Hierbij moet ik aantekenen dat er voor mij op drie punten nog verbetering te boeken is:
1. Het gewicht kan nog iets omlaag (1 kg?).
2. De ketting kan bij het voorwiel omlaag hetgeen minder weerstand zal geven.
3. Gewenning aan de houding.